TÜRK DÜNYASI'NIN BAŞŞEHİRLERİ örütbağı
ONUR ÇELİK örütbağı - cografi konum
BAŞ-ŞEHİRLERİMİZ

 

COĞRAFİ KONUMU
Özbekistan Cumhuriyeti, Orta Asya’nın orta kesimindedir.Güneybatıdaki Ceyhun ile (Amuderya) kuzeydoğudaki Seyhun (Sırderya) ırmakları arasında uzanan toprakların büyük bölümünü kapsar. Kuzey ve kuzeybatıda Kazakistan, doğu ve güneydoğuda Kırgızistan ve Tacikistan, güneybatıda Türkmenistan, güneyde ise Afganistan’ın küçük bir bölümüyle çevrilidir.1936’da kurulan Karakalpakistan Özerk Cumhuriyeti Özbekistan sınırları içindedir. Özbekistan, Karakalpakistan ile birlikte 13 bölgeye ayrılmıştır. Andican, Buhara, Cizzah, Kaşkaderya, Namangan, Semerkant, Surhanderya, Sırderya, Taşkent, Fergana, Harezm , Nevai  ve Taşkent başşehir olmak üzere diğer şehirler bölge adlarını almışlardır. Yüzölçümü 447.400 Km2’dir.


DOĞAL YAPI,  BİTİKİ ÖRTÜSÜ ve İKLİMİ
Özbekistan’ın düz ve kurak batı kesimi, Cumhuriyet topraklarının yaklaşık 4/5 ünü oluşturur. Kuzeybatıdaki alüvyonlu Turan ovası, Aral Gölü’nün çevresinde 60-90 m’ye kadar yükselir. Güneyde ise Kızılkum Çölü’ne karışır. En batıdaki Üstyurt Yaylası (200 m) hafif dalgalı düz bir yüzeye sahiptir. Bölgenin en belirgin özelliği alçak sıradağlar, tuzlu bataklıklar, düdenler ve Mağaralarla kaplı kapalı havzalardır. Karakalpak Özerk Cumhuriyeti’nin iç kesimlerine kadar uzanan Amuderya Deltası alüvyonlu çöllerle kaplıdır. Amuderya (1437 km) ve Sırderya (2137 km) ırmakları arasında yaklaşık 300.000 km2 lik bir alanı kaplayan Kızılkum Çölünün önemli bölümü Cumhuriyet sınırları içinde kalır.
 Eski bir kültür merkezi olan güneydeki Zerefşan vadisinde Buhara ve Semerkant gibi eski kentler yer alır. Vadinin güneyinde Kaşkaderya havzası, Cumhuriyetin güneydoğusunda ise Surhanderya havzası uzanır. Kırgızistan ve Tacikistan’daki dağlardan doğan Sırderya ve Amuderya ırmakları dışında, Cumhuriyetteki 600’ü aşkın akar suyun hepsi Aral Gölünün havzası içinde kalır.
 Özbekistan’da bitki örtüsü irtifa ya göre büyük değişiklik gösterir. Ülkedeki toprakların % 12’si ormanlıktır.
 Özbekistan’daki yabanî hayvan varlığının çoğu çöl yaşamına uyum sağlamış çeşitli yılan türleri; sakangur gibi kelerlerin ve kemiricilerinde bulunduğu kalabalık bir çeşitlilik gösterir. Ayrıca, tilki, kurt, antilop ceylan, yaban domuzu, karaca ve çok çeşitli kuş türü, doğudaki  yüksek dağlarda ayı, kurt ve başta av kuşları olmak üzere bol miktarda kuş yaşar.
 Kara ikliminin hakim olduğu ülkede, toplam yüzölçümünün 2/3’ünü Kızılkum Çölü kaplamaktadır. Yıllık yağış miktarı 200 m’dir. Özbekistan’da yazlar uzun, kurak ve sıcak; kışlar ise kısadır.Yazlar sıcaklar sık sık 40  derecenin üzerine çıkar. Kışın ise ortalama sıcaklık -12 C ye kadar düşer.

 

TARİHİ
 Altın Orda Hanı Özbek(1312-1340) Han'ın idareceler tarafından kurulmuş   olan devlete "Özbek Devleti" adı verilmiştir. Haklında da Özbek denmiştir.Şahıs adı olan Özbek bir kadar geçtikten sonra belli bir Türk topluluğun adı olarak kullanılmaya başlamıştır. Emir Timur (1336-1405) ve onun sülalesi Orta Asya tarihinin önemli bir kısmını oluşturur. Çin’e doğru çıktığı bir sefer sırasında ölümü, Timur’un kurduğu devletin kaderi üzerinde büyük bir tesir yapmıştır. 
Batı Han tarafından kurulan Altın Orda Hanlığı'nın başına 1313 tarihinde 9.Han olarak Özbek Han geçti.
Özbek ailesinden Abu'I Hayr Han (1428-1468) zamanında Özbekler birbiriyle daha da kenetlenmişler. Bu devirlerde Özbekler hücumlarını artırmış ve daha da güney memleketlerini zapt etmişlerdir. Muhammed Şeybani Han(1500-1510) döneminde Maveradünnehir'in tamamen ellerine geçirmelerine rağmen Şehralı Han'ın ölümünden sonra Özbeklerde meydana gelen fikir ayrılığı ve hoşnutsuzluğa dayalı bir karışıklık baş göstermiş ve 1740'a kadar  iç çekişmeler devam etmiştir.  1740'ta İran hükümdarı Nadir Şah(1688-1747)  Ebul'İ-Feyz Han(1717-1748)'in idaresindeki Buhara'yı ele geçirmiştir. 1748'de Ebul'I-Feyzi Han'ın öldürülmesinden sonra Özbek Hanedanlığı sona ermiştir. 
1747'de Nadir Şahın ölümü ile Türkistan'daki İran hakimiyeti sona ermiş, Hanlıklar yeniden toparlanıp kuvvetlenmiştir. 1753'te Buhara'nın başına Muhammed Rahim'in geçmesiyle, Mangıt Hanedanlığın dönemi başlamıştı. Bu Hanedanlığı 1920'ye kadar devam etmiştir. 
Emir Said Haydar (1801-1826) döneminde Özbeklerin çok gelişmiş zamanıdır.
Bağımsızlığı 
Özbekistan parlamentosu 31 Ağustos 1991’de Özbekistan’ın istiklalini ilan etmiştir. Özbekistan’ın istiklalini ilan etmesinde büyük emeği geçmiş olan Cumhurbaşkanı İslam Kerimov, ülkesinde ilk demokrasi hareketini başlatmıştır. 
Özbekistan Cumhuriyeti, Cumhurbaşkanı İslam Kerimov’un önderliğinde ve dinamik kadrosunun gayretleri ile yeni bir anayasa yapılmış, bu anayasada demokratikleşmeye ve insan haklarına ellerinden geldiği kadar yer vermişlerdir. Ayrıca hem anayasaya koydukları maddelerle, hem de
Bugün 15 ziyaretçi (17 klik) kişi burdaydı!
OnUr ÇeLiK aslan_36_36@hotmail.com Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol